przezwyciężywszy całkowicie kuratelę kościelną, a państwową po części. . .

Działy się dzieje — a czy były dobre, czy też lepiej, aby się nie przydarzyły, czy zdołamy dostrzec ich „sens" — nie ma znaczenia. Tak tedy toczyły się też owe walki o „wolność" ducha i właśnie w owej późnej, felietonowej epoce doprowadziły do tego, iż umysł istotnie cieszył się niesłychaną, trudną już dlań nawet do zniesienia wolnością, przezwyciężywszy całkowicie kuratelę kościelną, a państwową po części, nadal jednak jeszcze nie znajdując prawdziwego, przez siebie samego sformułowanego i respektowanego prawa, prawdziwego, nowego autorytetu i legalności.

 Hermann Hesse (fragment powieści Gra szklanych paciorków, 1943)