Każde zwierzę jest po swojemu doskonałe, dzięki ograniczeniu znajduje spełnienie w stale pulsującym krwiobiegu istot żywych. Wydane jest wyłącznie na pastwę natury, która stale wszystko niszczy i odradza na nowo. Tylko skończoność człowieka nie znajduje spełnienia. Tylko jego skończoność prowadzi go w dzieje, w których chce stać się tym, czym może być. Otwartość jest znakiem jego wolności.
Ta niemożliwość spełnienia wraz z jej następstwami — bezustannym szukaniem i próbowaniem (zamiast spokojnego w swej ograniczoności, nieświadomego życia w powtarzających się cyklach) — związana jest nierozdzielnie z wiedzą człowieka o niej. Spośród wszystkich istot żywych tylko człowiek wie o swej skończoności. Jako niemożliwość spełnienia jego skończoność staje się dlań czymś więcej niż tym, co wychodzi na jaw w samej tylko wiedzy o skończoności. To z zagubienia człowieka wyrastają jego zadania i możliwości. Znajduje się on w najbardziej rozpaczliwym położeniu ale przez to z jego wolności wypływa najsilniejsze: wezwanie do wzlotu. Dlatego wizje człowieka cechowali zawsze zadziwiająca sprzeczność — przedstawiano jako najnędzniejszą i najwspanialszą istotę.
Twierdzenie, że człowiek jest istotą skończoną i mej znającą spełnienia, ma dwuznaczny charakter. Jego treść poznawcza wywodzi się z dającej się udowodnić wiedzy o skończoności człowieka. Ale w swej ogólności wskazują ono także na coś, co jest treścią wiary, z której wyrasta wolność człowieczych zadań. Podstawowe doświadczenie istoty człowieka — przekraczając wszystko, co poddaje się poznaniu — ujmuje w jedno jego niemożliwość spełnienia i nieskończone możliwości, jego związanie i przełamującą wszystko wolność.
Karl Jaspers (Filozofia egzystencji, 1938)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz