28 lutego 2016

co oznacza być-w. . .

   Co oznacza być-w? Wyrażenie to uzupełniamy od razu do: bycie-w „w świecie" i mamy skłonność do tego, by rozumieć owo bycie-w jako / „bycie w..." Ten ostatni zwrot oznacza sposób bycia bytu, który jest „w" jakimś innym tak jak woda „w" szklance, suknia „w" szafie. Przez owo „w" rozumiemy stosunek do siebie bycia dwóch rozciągłych „w" przestrzeni bytów pod względem ich miejsc 76 Przygotowawcza analiza fundamentalna jestestwa [54] w niej zajmowanych. Woda i szklanka, suknia i szafa są w jednakowy sposób ,,w" przestrzeni „ n a " pewnym miejscu. Ten stosunek bycia daje się rozszerzać, np.: ławka w sali, sala w uniwersytecie, uniwersytet w mieście itd., aż po: ławka „w kosmosie". Te byty, których przebywanie „w" innych (,,In"-einanderseiń) można tak określić, mają wszystkie ten sam wspólny sposób bycia: obecności w sensie rzeczy występujących „w obrębie" świata. Bycie obecnym „w" czymś obecnym, współobecność z czymś o tym samym sposobie bycia w sensie określonego stosunku miejsc to ontologiczne charaktery, zwane przez nas kategorialnymi, charaktery określające byt o sposobie bycia odmiennym niż jestestwo.
   Bycie-w natomiast oznacza ukonstytuowanie bycia jestestwa i stanowi egzystencjał. Nie można zatem za jego pomocą wyobrażać sobie obecności rzeczy cielesnej (ciała ludzkiego) „w" jakimś obecnym bycie. Bycie-w nie oznacza bynajmniej przestrzennego przebywania czegoś obecnego w czymś obecnym, podobnie jak „w" wcale nie oznacza pierwotnie jakiejś przestrzennej relacji takiego typu1; „tri" („w") pochodzi od innan-, mieszkać, habitare, zamieszkiwać; „an" („u") oznacza: jestem przywykły do czegoś, obeznany z czymś, zajmuję się czymś; ma to znaczenie słowa „colo" w sensie „habito" i „diligo". Ten byt, do którego stosuje się bycie-w w tym właśnie znaczeniu, oznaczyliśmy jako byt, którym zawsze jestem j a sam. Wyrażenie „bin" („jestem") wiąże się z „bei" („przy"); „ich bin" („jestem") znaczy zatem: mieszkam, przebywam przy... świecie znanym mi jako taki a taki. „Być" jako bezokolicznik dla „jestem", tzn. pojęte jako egzystencjał, oznacza „zamieszkiwać przy...", „być obeznanym z...". Bycie-w jest zatem formalnym, egzystencjalnym wyrazem bycia jestestwa, którego istotowym ukonstytuowaniem jest bycie-w-świecie.

Martin Heidegger (Bycie i Czas, 1927)
   
   
   

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz