wielkość człowieka polega dla nas na tym, że dźwiga on swój los jak atlas. . .

To przekonanie zrodziło się z muzyki Beethovena, a choć jest możliwe (a nawet prawdopodobne), że ponoszą za nie odpowiedzialność komentatorzy Beethovena, a nie sam kompozytor, podzielamy je dziś w jakiś sposób wszyscy: wielkość człowieka polega dla nas na tym, że dźwiga on swój los jak Atlas na swych barkach sklepienie niebieskie. Bohater Beethovena dźwiga metafizyczne brzemię. Tomasz dojeżdża do granic Szwajcarii, a ja wyobrażam sobie, że zachmurzony Beethoven z wielką grzywą włosów dyryguje orkiestrą miejscowych strażaków i gra mu na pożegnanie z emigracją marsz zwany Es muss sein!

Milan Kundera (fragment powieści Nieznośna lekkość bytu, 1984)