zapał i uczciwe oburzenie działa na wszystkich. . .

Jest to typ specjalny, wszędzie na jedno kopyto. Są to ludzie żarliwi, łaknący sprawiedliwości i najnaiwniej, najrzetelniej przekonani o jej niezawodnej, niezbitej, a co najważniejsze, niezwłocznej możliwości. Ludzie ci nie są głupsi od innych, owszem, bywają wśród nich nader rozumni, ale zanadto są żarliwi, by mogli być sprytni i wyrachowani. We wszystkich takich wypadkach, jeżeli się i znajdą ludzie, którzy umieją zręcznie pokierować tłumem i wygrać sprawę, to stanowią oni już inny typ naturalnych przywódców ludu, typ niezmiernie u nas rzadki. Ci natomiast, o których teraz mówię, inicjatorzy i prowodyrzy, zawsze niemal przegrywają sprawę, za co też później zaludniają więzienia i katorgi. Przegrywają wskutek swej żarliwości, ale wskutek tej żarliwości mają wpływ na tłum. Inni chętnie idą za nimi. Ich zapał i uczciwe oburzenie działa na wszystkich i w końcu najbardziej nawet niezdecydowani przystają do nich. Ślepa ich wiara w sukces uwodzi najzatwardzialszych nawet sceptyków, choć niekiedy wiara ta ma tak chwiejne, tak dziecinne podstawy, aż dziw bierze, iż ktoś dał się porwać.

Fiodor Dostojewski (fragment powieści Wspomnienia z domu umarłych, 1862)