bez wojny świat by prędko zgnił. . .

— Tak, nie zaprzeczam, że ty pożyteczniej czas spędzasz zajmując się rosyjską gramatyką. Człowieku, na pewno niedługo będziesz płynnie mówić po rosyjsku i wielką będziesz mieć z tego korzyść, jak wojna wybuchnie, od czego niech Bóg zachowa.
— Zachowa? Mówisz jak cywil. Wojna jest konieczna. Bez wojny świat by prędko zgnił, jak to Moltke powiedział.

Thomas Mann (fragment powieści Czarodziejska góra, 1924)