prawda, mój kochany, istnieje!. . .

   — Ach, gdybyż to można było stać się prawdziwie wiedzącym! — zawołał Knecht. — Gdybyż istniała jakaś nauka, w którą można by uwierzyć! Wszystko wzajem sobie prze czy, wszystko się mija, nigdzie nie ma pewności. Wszystko można tłumaczyć tak, lecz można również tłumaczyć i odwrotnie. Całą historię świata interpretować można jako rozwój i postęp, ale równie dobrze nie dostrzegać w niej nic, prócz głupoty i rozkładu. Czyż nie ma prawdy? Prawdziwej, obowiązującej nauki?
   Mistrz nigdy dotąd nie słyszał go mówiącego tak gwałtownie. Przeszedł jeszcze kawałek drogi, a potem powiedział:
   — Prawda, mój kochany, istnieje! Lecz "nauka", której pożądasz, jakaś absolutna, doskonała i wyłącznie mądrością obdarzająca nauka — nie istnieje. I nie powinieneś też wca e tęsknić do takiej doskonałej nauki, przyjacielu, lecz tylko do udoskonalenia samego siebie. Boskość jest w t o b i e , nie w pojęciach ani książkach. Prawdą się żyje, nie wykłada się jej. Przygotuj się do walk, Józefie, widzę, że już się one rozpoczęły.

 Hermann Hesse (fragment powieści Gra szklanych paciorków, 1943)