03 kwietnia 2015

właściwości ludzkiej egzystencji. . .

2. ISTNIENIE LUDZKIE I POZALUDZKIE. Jakież są właściwości ludzkiej egzystencji? Po pierwsze więc to. że jest bytem, którego nie można wywieść z żadnej ogólnej koncepcji, idei. istoty, konieczności. Jest więc faktem pierwotnym.
   Po drugie zaś, jest bytem istot świadomych, więc nie tylko istniejących, ale mających pewien stosunek do swego istnienia. "Ja stanowię byt w osnowie swej różny od bytu wszystkich rzeczy, albowiem mogę o sobie powiedzieć: ja jestem" - pisał Heidegger. A Sartre nazywał laki byt świadomy siebie bytem ..dla siebie" (pour soi).
   Po trzecie, jest bytem istot dbających o własny byt i poniekąd o nim stanowiących. Wprawdzie człowiek sam nie ma wpływu na to, czy się urodzi i będzie istnieć, jest jakby "wrzucony" w istnienie, ale może istnienie swe uznać albo potępić.
   Po czwarte, byt jego nie jest izolowany, lecz jest zespolony ze światem, przede wszystkim z innymi ludźmi: jeżeli człowiek istnieje, to w świecie. ( Mitdasein u Hcidcggera. etre pour aautrui Sartre'a).
   Po piąte wreszcie, człowiek nie tylko istnieje w świecie, ale go także poznaje: świadomość bytu nie tylko własnego, ale i cudzego jest właśnie cechą ludzkiego istnienia. Człowiek od początku ma świadomość nie tylko własnej jaźni, jak twierdził Karlezjusz. ale także i świata.
   Świat otaczający człowieka składa się z innych egzystencji ludzkich, ale także z "rzeczy". których byt jest inny. nieświadomy siebie. Nie jest to już byt ..dla siebie", lecz ..w sobie" (en soi), jak go nazywa Sartre. Ta dwoistość bytu jest podstawowa dla filozofii egzystencjalnej: byt ludzki i pozaludzki, etre pour soi i etre en soi.

Władysław Tatarkiewicz (Historia filozofii Tom 3, 1931/1950)
   
   
  

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz